Author Archives: admin

Emprenye, çeşitli yöntemlerle ahşabın bünyesine değişik kimyasal maddelerin emdirilmesi işlemidir. Bu işlemle ahşabı mantar, böcek,termit,deniz kurdu gibi zararlılardan koruyarak ahşabın hizmet ömrü en az 10 kat arttırılmaktadır.

Emprenye işlemi, ahşabın türüne, kullanılacağı ortama ve beklenen hizmet ömrüne bağlıdır. Esas olarak emprenye işleminin seçiminde 2 temel kullanım alanı gözönüne alınmalıdır: Toprak ile temas halinde olan ahşaplar (zemin seviyesindeki ahşaplar) ve toprak ile teması olmayan ahşaplar (zemin seviyesi üzerindeki ahşaplar).
Emprenye işlemi her tür inşaat uygulamaları, cephe kaplaması, bahçe mobilyaları, çit, veranda,pergole, iskele,marina,çocuk oyun alanları, tarım alanları vb.’de kullanılacak ahşaplar için uygulanır.

Vakum-basınç yöntemi;
Emprenye işlemi özel olarak tasarlanmış emprenye tesislerinde yapılır ve aşağıdaki aşamalardan geçerek sonlanır:
(1) İlk vakum: Bu işlem ahşabın hücrelerindeki havayı boşaltmak ve emprenye maddesini daha iyi emmesi için yapılır.
(2) İlk vakumdan sonra TANALITH E emprenye kazanına doldurulur ve basınç işlemi başlatılır.
(3)Basınç uygulaması yaklaşık 1-1.5 saat süresince veya gerekli emprenye maddesi miktarı emdirilene kadar devam eder.
(4) Basınç süresi tamamlandığında TANALITH E emprenye kazanından boşaltılır ve son vakum işlemi başlar.
(5) Son vakum: Ahşabın bünyesinde ve yüzeyindeki fazla TANALITH E’nin geri alınması için son vakum işlemi yapılır.

PLYWOOD
* HAFİF FAKAT YÜKSEK DAYANIMLI,
* RAHAT KULLANIMLI,
* ÇEVRE DOSTU,
* UYGULAMASI GENİŞ ALANLARA SAHİP, bir malzemedir.
Plywood ağaç tabakalarından oluşan bir paneldir.Plywood çok iyi mekanik dayanıklılığa sahip olmasına karşın hafif olan bir malzemedir.Katman sayısı genelde tek sayı olacak şekilde üretilir.Dış katmanlar genellikle panelin uzun ölçüsüne paralel yöndedir.Birbirini izleyen katmanlar birbirine dik olacak şekilde yapıştırılır.Bu üretim şekli dayanımı artıran vibrasyonla oluşacak şok etkilere karşı koyan bir yapıdır.
Plywood deyimi veneer plywood dışında blackboard ve laminboard içinde kullanılmaktadır.

PLYWOOD KULLANIM YERLERİ

İNŞAAT İŞLERİNDE
* Kalıp işlerinde,
* İskele platformlarında,
* İç bölme ve çatı kaplama işlerinde,
* Zemin ve parke endüstrisinde,

MOBİLYA İŞLERİNDE
* Kapı ,
* Raf,
* Ahşap sandalye ve masa yapımında,
* Ofis mobilyalarında,

ULAŞTIRMA VE GEMİ İNŞAATINDA
* Tır dorselerinin zemin ve yan cidarlarında,
* Konteynırların zeminlerinde,
* Vagonların zemin ve yan cidarlarında,
* Hayvan taşıma araçlarında,
* Otobüslerde,
* Gemilerin kargo bölümlerinde,

PAKETLEME
* Malzeme neme ve kimyasal malzemeye dayanımı yüksektir,
* Diğer malzemelere göre daha ucuzdur, keresteye göre pahalıdır,
* Daha dayanıklı ve hafiftir,
* Güvenli ve hijyendir,
* Yeniden kullanılabilir ve çevreye minimum zararı veren bir malzemedir,
* Her türlü paketlemede kullanılabilir.

DİĞER KULLANIM YERLERİ
* Oyuncaklarda,
* Oyun salonlarında,
* Müzik enstrümanlarında,
* Müzik kolonlarının yapımında,
* Trafik işaretleri,reklam panoları ve kent mobilyalarında,
* Bahçe kulübelerinde,
* Basketbol panyaları ve paten platformlarında,
* Duvar tırmanma panolarında,
* Tribün,sahne ve gösteri inşaatlarında,
* Mutfak tezgah üstü ve tezgah alınlarında,
* Tekstil makinası masalarında ve kesim tezgahlarında

Plywood ağaç tabakalarından oluşan bir paneldir.Plywood çok iyi mekanik dayanıklılığa sahip olmasına karşın hafif olan bir malzemedir.Katman sayısı genelde tek sayı olacak şekilde üretilir.Dış katmanlar genellikle panelin uzun ölçüsüne paralel yöndedir.Birbirini izleyen katmanlar birbirine dik olacak şekilde yapıştırılır.Bu üretim şekli dayanımı artıran vibrasyonla oluşacak şok etkilere karşı koyan bir yapıdır.İnşaat plywood la daha sağlıklı ve daha randumanlı olmaktadır.Kullanım fazlalığı sayesinde de daha ekonomik olmakta ve birçok yerde sıva maliyetinden yapımcıyı kurtarmaktadır.İnşaatların kalıp döşeme süreleride azalmaktadır

PLAYWOOD NASIL KULLANILIR ;

Plywood ahşaptan yapılan kontrplak bir malzemedir.Yüksek basınçla tutkallı olarak ahşap tabakalar preslenir.Üzeri su geçirmez film kaplıdır.Plywoodun kalitesi kullanılan ahşap tabakalrın sertliğine ve dayanıklılığına,kullanılan tutkal kalitesi ve miktarına,press sırasında uygulanan basınca ve fenolik filmin kalitesine göre değişir.Kullanılan tutkal WBP (Wheather Boil Proof) cinsi olmalıdır.Dış kullanım için hava şartlarına dayanıklı olmasını sağlar.Kullanılan ağaç cinsi Birch(Huş) olursa dayanıklı ve sağlam olur.Vietnam veya Çin malı kavaktan yapılma çeşitler de piyasada satılmaktadır.Uygulanan press önemlidir.Kullanılan malzemeyle birlikte plywoodun kalitesini belirleyen önemli unsurlardan biridir.Plywood alırken teknik dökümanında dikkat edeceğiniz en önemli hususlardan biri plywoodun yoğunluğu olmalıdır.450-500 kg/m3 olanı da vardır.675 kg/m3 olanı da vardır.Tabii bunların arasında fiyat farkı olacaktır.Kullanım amacınıza göre seçiminizi yapmalısınız.Plywood kesilince tekrar kullanım olanağı çok azalan bir malzemedir.Kestiğiniz ve deldiğiniz oranda yıpranması da çok artacaktır.Kesilmesi gereken yerlere plywood kullanmak pahalı olbilir.Tabi brüt beton isteniyorsa ve bu inşaat maliyetlerinde göze alınmışsa kullanılabilir.Ancak keserek kullanılacak olan yerlere kaliteli plywood kullanılmaz.Çok kere ve kesilmeden veya keserek ama modül oluşturarak yapacağınız kalıpta mutlaka kalitelisini kullanın ucuz alırsanız bilin ki bir daha almak zorunda kalcaksınız ve daha maliyetli olacak.

Plywoodu korumak için:
1)Mutlaka her kullanımdan sonra temizlenip yağlayıp istifleme yapmak gerekir.
2)Mazot veye yanmış yağlar yerine özel kalıp yağı kullnınız.
3)Gereksiz fazla çivi kullanmamak gereklidir.
4)Zaiyatı kontrol altına almak için sahaya ihtiyaçtan fazla plywood vermeyiniz.Aksi taktirde kısa süre sonra ustalar daha önce aynı yerlere kesmiş oldukları plywood parçasını yukarı katta aynı yere çakacağına eline geççirdiğini keser ve aşırı zaiyat yapar. Taşeronlara kullanılması gerektiği kadarını teslim edin. Sözleşmeye de gerekli verilecek miktarı yazın . Sahada kendi kalfanız dahi olsa kesme motorunu şantiye şefi izniyle sahaya çıkarttırın.Yoksa elinizde bir plywood mezarlığı kalır.
5)Gereksiz açılmış delikler varsa macunla kapattırın.Plywood kenarları akrilik boya ile boyanabilir.
6)Söküm yapılrken manelayla tabakaların ayrıştırılmamasına dkkat edilmesi için taşeron veya saha kalfasını uyarın.
7)Plywooda açılan tierot delikleri standart olmalıdır.Daha sonra heryerde aynı sisitem uygulanmalı.İnşaat kalfalarının bütün şantiyelerde aynı standardı uygulamasını sağlayın ki daha sonra malzeme alışverişi yapılabilsin.

Kurutma işlemi ya açık havada ya da sıcaklığı denetlenen fırınlarda yapılır. Açık havada kurutma işlemi bir aydan bir yıla kadar sürebilir. Açık havada kurutulan kerestede yüzde 25 kadar su kalabilir. Kurutma fırınlarında ise bu işlem iki haftadan kısa bir sürede tamamlanır ve su miktarı yüzde 6′ya kadar düşürülebilir. Yer döşemesinde ve mobilyacılıkta bu tür fırınlanmış kereste kullanılır. Genel yapı işlerinde kullanılacak kerestede ise yüzde 15 su bulunması kabul edilebilir.

Kereste nasıl satılır : Kereste metre küp olarak satılır M3 olarak gösterilir. 1M3 ten az olan ölçüler için Desimetre küp olarak ölçü verilir Dm3. olarak gösterilir. 1m3 içinde 1000 adet desimetre küp vardır.

buna göre;

1m3 = 1000 dm3
1,7 m3 = 1700 dm3
0,236 m3 = 236 dm3 ‘tür.

Kereste Nasıl Hesaplanır :

Kereste ; Kalınlık , Genişlik ve Boy birimlerinin çarpımıyla çıkan sonuçtur.

pi sayısı x yarıçap ın karesi x tomruk boyu

50 kuturunda 6m boyunda bir tomruk için;

3,14 x (25×25) x 6 = 1,178 (1 metre 178 Dm3)

pi sayısı =(22/7) = 3,142857142857143

KERESTE STANDARDİZASYONU İLE İLGİLİ TANIMLAR

Kereste endüstrisi ile ilgili standartlarda olan fakat uygulamada yanlış kullanılan bazı terimler aşağıda açıklanmıştır.

Kereste; odunların biçilmesi, kesilmesi veya yarılması ve yontulması suretiyle elde olunan parçadır [1, 2].

Parça; birbirine paralel karşılıklı en az iki yüzü bulunan kerestelerden bir tanesidir [1, 2].

Yüz; kerestenin uzunluk ekseni doğrultusundaki yüzeylerinden daha geniş ve birbirine paralel olan karşılıklı iki yüzeydir. Enine kesiti kare biçiminde olan kerestede yüzeylerin dördü de yüz sayılır [1, 2, 3].

Dış yüzey; tomruğun özüne daha uzak olan yüzeydir [3].

İç yüzey; tomruğun özüne daha yakın olan yüzeydir [3].

Kenar; iki yüzeyin veya bir yüzeyle bir yanın kesiştiği hattır [1, 2, 3].

Sulama; yanları alınmış kereste kenarlarında görülen yuvarlak odun yüzeyidir. Kabuklu veya kabuğu düşmüş olabilir [2, 4, 5].

Sulamalı kenar; bir veya daha fazla yerde sulama bulunan kenardır [3].

Keskin kenar; sulama bulunmayan kenardır [3].

Yan; dörtgen kesitli kerestenin karşılıklı en dar yüzeyleridir [1, 2, 3].

Baş; liflere dik doğrultuda iki en kesit yüzeyidir [2, 3].

Boy; parçanın iki başı arasındaki en kısa uzaklıktır [2, 3].

Genişlik; yanlar arsında uzunluk eksenine dik doğrultuda ölçülen uzaklıktır [2].
En dar genişlik; sulamalı kerestenin en dar yüzeyindeki kısmından ölçülen genişliğidir [3].

Kalınlık; yüzler arasında yüzlere dik olarak ölçülen uzaklıktır [1, 2].

Çap düşüşü (koniklik, gövde düşüklüğü); Gövde üzerinde dipten itibaren uca doğru 1 metre gidildiğinde çapın düşüş miktarını göstermektedir. Bu miktar; belirli bir l aralığında ölçülen iki çap arasındaki farkın bu aralığa oranlanması ile hesaplanmaktadır. Ağaç yaşı, ağaç cinsi, büyüme şartları ve tacın büyüklüğü ile ilgilidir [6, 7].

Anma boyutu; parçanın anılan veya biçme duyarlılığına bakılmaksızın standardize edilmiş rutubette belirtilen boyutudur [1, 2, 4, 5].

Gerçek boyut; parçanın ölçme sırasında bulunan boyutudur [1, 2, 4, 5].

Biçme boyutu; biçme sırasında uygulanması gereken boyuttur. Çekme nedeni ile boyut değişmesi göz önünde tutularak, sonradan anma ölçüsüne eşit olması sağlanacak şekilde düzenlenir [1, 2, 4, 5].

Tahta; kalınlığı 10 mm ile 35 mm, genişliği 80 mm ile 350 mm arasında değişen kerestedir [8].

Kalas; kalınlığı 40 mm ile 100 mm, genişliği 80 mm ile 350 mm arasında değişen kerestedir [8].

Kadron; enine kesiti 30×30 mm, 40×40 mm, 50×50 mm, 60×60 mm ve 70×70 mm olan kerestedir [8].

Lata; genişliği 50 mm, kalınlığı 20 mm ile 40 mm arsında değişen kerestedir [8].

Çıta; genişliği 25 mm, kalınlığı 10 mm ile 20 mm arasında değişen kerestedir [8].
İğne yapraklı kereste; iğne yapraklı odunlardan elde olunan kerestedir. Bunlara aynı zamanda yumuşak kereste de denir [1].

Sert kereste; yapraklı ağaç odunlarından elde olunan kereste. Bunlara aynı zamanda yapraklı kereste de denir [2].

Yanları alınmış kereste; yanları yüzlere tamamen veya sulama sınırı içersinde dik olan kerestedir [1, 2, 4, 5].

Yanları paralel alınmış kereste; her iki yanı birbirine paralel olan kerestedir [1, 2].

Yanları paralel alınmamış kereste; yanları birbirine paralel olmayan (konik) kerestedir [1, 2, 4, 5].

Bir yanı alınmış kereste; bir yanı yuvarlak odundan çıktığı gibi bırakılan diğer yanı alınmış kerestedir [1, 2].

Yanları alınmamış kereste; iki yanı yuvarlak odundan çıktığı gibi bırakılmış kerestedir [1, 2, 4, 5].

Radyal kereste (aynalı kereste); kereste enine kesitinde yıllık halkaların kereste yüzeylerine çıkış açısı 450’den büyük olan kerestedir [2, 4 , 5].
Teğet kereste; kereste enine kesitinde yıllık halkaların kereste yüzeylerine çıkış açısı 450’den daha küçük olan kerestedir [2, 5].

Verev kereste; kereste yanlarının liflerin gidişi (uzunluk ekseninin) doğrultusunda alınmayarak liflerin (uzunluk ekseninin) gidişi ile bir açı yapacak şekilde alınması neticesi elde edilen kerestedir [2, 5].

Havlı kereste; yüzeyleri fazla lifli (pürüzlü) olan ve derin rendelenmeyi gerektiren kerestedir [2, 5].

Kaba kereste; ileri seviyede makineyle işlenmemiş, belirli toleranslarla biçilmiş kerestedir [3].

Artık; tomruğun keresteye biçilmesi, kerestenin işlenmesi ve onarılması sırasında oluşan ve standartlarındaki boyut ve özellikler dışında kalan ıskarta mal, testere talaşı, kapak, kırıntı, kerestecik, takoz parçası veya parçacığıdır [9].

Iskarta mal; standartlarında belirtilen boyutlarda olmakla birlikte, onarılsa da taşıdığı görünüş özellikleri bakımından standartlarında belirtilen sınıflardan hiçbirine girmeyen parçadır [9].

Testere talaşı; biçme sırasında testere dişleri tarafından çıkarılan parçacıklardır [9].

Kapak; tomruğun keresteye biçilmesi sırasında oluşan bir tarafı biçilmiş, diğer tarafı doğal olarak yuvarlak, biçilmiş yüzle yuvarlak yüz arsındaki en büyük yükseklik kalın başta en çok 40 mm ince başta en çok 15 mm, genişliği en az 8 cm, boyu en az 1 m olan artıktır [9].
Kırıntı; kereste yanlarının alınması ve işlenmesi sırasında oluşan ve ufak mal, parkelik, çıta üretim olanağı bulunmayan parçadır [9].

Kerestecik; boyu iğne yapraklılarda 1 m den kısa ve 21 cm den uzun olan, doğrudan doğruya kereste olarak kullanılması olanağı bulunmayan parçadır. Bu parça, tomruk keresteye biçilirken veya kerestelerin sınıflarına göre onarılması sırasında oluşur [9].

Takoz; tomruk ve kereste başlarının kesilmesi sırasında yuvarlak veya köşeli olarak oluşan ve boyu en çok 20 cm olan parçadır [9].

KAYNAKLAR
1.TS 1485 (Şubat 1974): İğne Yapraklı (Yumuşak) Keresteler (Terimler, Tarifler ve Ölçme Metotları), T.S.E. Ankara.

2.TS 697 (Kasım1974): Yapraklı (Sert) Keresteler (Terimler, Tarifler ve Ölçme Metotları), T.S.E. Ankara.

3.TS EN 844-3 (Nisan 2000): Yuvarlak ve Biçilmiş Yapacak Odun (Kereste)-Terimler-Bölüm 3: Biçilmiş Yapacak Odun (Kereste) İle İlgili Genel Terimler, T.S.E. Ankara.

4.ÇOLAKOĞLU, G. 1996: Kereste Endüstrisi, K.T.Ü. Orman Fakültesi, Basılmamış ders notları, Trabzon.

5.KANTAY, R. 1988: Kereste Endüstrisi, İ.Ü. Orman Fakültesi, Basılmamış ders notları, İstanbul.

6.KALIPSIZ, A. 1999: Dendrometri, İ.Ü. Yayın No: 3194, O.F. Yayın No: 354,

İstanbul.
7.BOZKURT, A.Y.; ERDİN, N. 1997: Ağaç Teknolojisi, İ.Ü. Yayın No: 3998, Fakülte Yayın No: 445, ISBN 975-404-449-X.

8. TS 51 (Ocak 1987): Kereste-Ladin ve Göknar Keresteleri-Genal Amaçlar İçin, T.S.E. Ankara.

9. TS 654 (Mart 1975): Kerestelik Tomrukların Biçilmesi Sırasında Oluşan Artıklar, Kayıp ve Randıman (Terimler, Tarifler, Ölçme Metotları, Randıman ve Kayıp Oranları, Saptama ve Hesaplama Kuralları), T.S.E. Ankara.

Kereste Endüstrisinde Tomruk Kusurları
Odun işleyen endüstrilerde, ana hammadde olarak odun yanında genellikle tutkal, vernik, boya gibi maddelerde üretilecek ürün türüne göre kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu tür ürünlerin randıman ve kalitesine tomruk özellikleri yanında, üretimlerinde kullanılan diğer hammaddelerde etkili olmaktadır. Ancak hammaddesi sadece tomruk olan kereste, masif parke ve kesme kaplama gibi ürünlerde tomruk özellikleri, diğer üretim şartları sabit tutulmak koşuluyla, kalite ve randıman üzerine daha önemli bir etkiye sahip bulunmaktadır. Özellikle biçme operatörlerinin, tomruk kusur yada özelliklerine göre uygun biçme modelini belirleyememeleri kayıpları artırmaktadır.

Ts En 844-2 (2000) de yuvarlak yapacak odun, genellikle yakacak odun hariç olmak üzere kesilmiş, uç kısmı alınmış ve tüm dalları budanmış ve gerektiğinde daha kısa boylara kesilebilecek ürün olarak tanımlanmıştır. Boylanmamış gövde odunu ise daha kısa boylara kesilmemiş yuvarlak yapacak odundur. Boylanmamış gövde odunun en kaliteli kısmı kök kısmına yakın olan tarafıdır. Çünkü ağaçta uç kısmına (taç) doğru gidildikçe, budakların çapı ve miktarı artmaktadır. Boylanmamış gövde odunun kalın ucundan elde edilen tomruğa Dip Tomruğu denir. Soyma kaplama üretiminde ve mobilyada kullanılacak kaliteli kereste bu kısımdan üretilir. Uç tomruğu boylanmamış gövde odunun ince ucundan üretilen tomruktur. Uç Tomruğu yonga levha sanayi için daha uygun bulunmaktadır. Boylanmamış gövde odunun, dip tomruğu ile uç tomruğu arasında kalan kısımdan üretilenlere İkinci Tomruk yada Ara Tomruk denilmektedir. Tomrukların boyutlandırılması ile ilgili yapılan işlemlerde tomruklama olarak isimlendirilmektedir.

2. Tomruk Kusurları ve Kereste Üretiminde Etkileri: Tomruklama işlemi, gövdede mevcut kusurlar da dikkate alınarak, maksimum kereste verimi elde edilecek şekilde yapılmalıdır. Ayrıca bir ağacın en kaliteli kısmı toprağa yakın olan tarafı olduğu için tomruklama işlemine dip kısmından başlanmalıdır. Biçme makinesi operatörleri, biçme öncesi tomrukların özelliklerini;
a- Tomruğun formunu (silindirik, eğri)
b- Kabuk yüzeyini (düzgün veya çatlaklı, düzgün veya spiral lifli, budaksız veya budaklı, böcek yeniği, şişlikler, ikiz özlülük, donma çatlağı, urlar vb.)
c- Tomruk enine kesitini (dar veya geniş yıllık halkalı, eksantrik büyüme, öz veya halka çatlağı, çürüklük, renklenme) inceleyerek üç ana gruba göre sınıflandırmalıdırlar.

2.1. Çürük Kovuk: Mantarların neden olduğu bir kusurdur. Genellikle bu kusura sahip dikili ağaçların diri odun kısmı daha sağlam kalmaktadır. Bazı çürük kovuklar ağaç kesilmeden anlaşılamamaktadır. Kereste verimini önemli derecede düşüren etkili bir kusurdur. Öz çürüklüğü küçükse, bu tomruğun öz kısmından elde edilecek tek bir kalasta bırakılmalıdır. Öz çürüklüğünün geniş olması durumunda, çürüklük prizma kesişle uzaklaştırılmalıdır. Özellikle radyal biçilmiş kaliteli kereste üretiminde öz çürüklüğü kesinlikle uzaklaştırılmalıdır.

2.2. Renklenme: Özellikle kereste kalite verimi üzerine etkilidir. Ormanda veya fabrika depolarında hatalı depolama sonucu tomruklarda mantarlardan kaynaklanan çeşitli lekelenmeler meydana gelmektedir. Renklenme yüzeysel ise renklenmiş kısımlar tomruktan prizma kesişle uzaklaştırılmalıdır. Böylece öz odunundan kaliteli parçalar elde edilebilmektedir. Renklenme fazla ise tomruklar keskin kesişle biçilebilir. Bu durumda elde edilen parçalar 3. veya 4. sınıf kalite olmaktadır.

2.3. Yıllık Halka Düzensizlikleri: Tomruk enine kesitinde yıllık halka genişliği az veya çok farklılık gösterir. Bu farklılığın çok belirginleşmesi, dar yıllık halkaların ani olarak geniş veya geniş yıllık halkaları hemen dar yıllık halkalar takip ettiği yada halka genişliğinin devamlı değişmesi halinde bir kusur teşkil eder. Bu kusur ağaç malzemenin çalışma, sertlik ve tekstür gibi özelliklerin homojen olmadığına işarettir. Bu malzemenin işlenme ve kurutma özelliklerini etkiler. Bazı ağaçlarda yıllık halkaların dalgalı bir durum alması her kullanış yerinde bir kusur sayılmamaktadır. Örneğin; yüksek dağlarda yetişen Ladin ve Göknar’da rastlanan dalgalı liflilik dolayısıyla meydana gelen yıllık halka dalgalılığı teğet kesitte güzel şekiller oluşturduğundan dekoratif bakımdan kullanılan ağaç malzemede faydalı bir özellik sayılmaktadır. Yer yer içeriye doğru girintili yıllık halkalara sahip Ladin aynı zamanda yaylı müzik aletleri yapımında makbul bir malzeme teşkil etmektedir. Yukarıdaki kullanış yerleri dışında yıllık halkalardaki dalgalılık yüzey işlemlerini güçleştirmesi ve geniş yüzeyli kerestelerde çok sayıda liflerin kesilerek bölünmesi dolayısıyla bir kusurdur (Berkel 1970).

2.4. Budaklar: Ağaç malzemenin kullanılışında teknik bakımdan çeşitli sakıncalar meydana getirdiğinden çürüklüklerden sonra en önemli bir kusur sayılmakta ve kaliteyi düşürmektedir. Budaklar, gövdenin her yıl bir yıllık halka oluşturarak ve çap artımı yaparak genişlemesi ve dalların veya dal çıkıntılarının gövde odunu içerisine gömülmesiyle oluşmaktadır. Yaşayan bir dalın gövde içerisine gömülmesi ile meydana gelen budaklar, dalın etrafındaki gövde odunu ile kaynaşmış olması nedeniyle, kaynamış budak adını alır. Doğal dal temizliği ile ölü ve kuru dalın koparak düşmesi, gövde üzerinde bıraktığı kuru ve ölü dal çıkıntısının artım yapan ağaç gövdesi tarafından örtülerek gövde içerisine gömülmesi ile oluşan budaklara ise düşen budak denmektedir. Bu tür budaklar gövde ile kaynaşmamış olması, gövde odununa göre daha yoğun bulunması ve kuruma sonunda daha fazla daralması nedeniyle düşerek kerestede boşluk bırakırlar. Bu husus daha çok İ.Y.A. için geçerlidir. En fazla Ladin, Göknar ve Melez’de bulunur. Budaklar aynı zamanda ağaç malzemenin gerek statik ve gerekse özellikle dinamik direnç özelliklerini düşürücü bir etki yaparlar. Odunda renk yeknesaklığını bozar. Odun malzemenin işlenebilme özellikleri üzerine olumsuz etkileri yanında bıçak ve testerelerin körelmesine neden olurlar. Kabuk üzerindeki bazı belirtiler gövde içerisinde budakların bulunduğunu gösterir. Bu belirtiler ince ve düzgün kabuklu ağaç gövdelerinde kabuk üzerinde “Çinli bıyığı” şeklindeki belirtiler (Kayın, Kavak, Huş), kaba kabuk pullarına sahip ağaç gövdelerinde ise “kabuk gülleri” (Meşe) gövde içerisinde bulunan budaklara işarettir.

Eğer kalın budaklar tomruğun bir tarafında yoğun olarak bulunuyorsa öncelikle budaksız tarafından biçilmeye başlanmalıdır.

2.5. Eğrilik: Eğri tomruklar kereste verimini düşürür ve işletme masraflarını artırırlar. Ancak bazı kullanım yerlerinde örneğin; sandal ve tekne yapımında kestane tomruklarında eğrilik aranan bir özellik olabilmektedir. Mümkünse eğri tomruklar sulamalı keskin kesişle biçilmelidir. Tomruğun eğri kısmı yukarı yada aşağı bakacak şekilde tomruk arabasında tespit edilip bu şekilde biçilerek kereste üretilmelidir.

2.6. Çatlaklar: Ağaç malzemede çatlamalar, kuruma sonucu liflere paralel, radyal ve yıllık halkalara teğet yönlerde çalışmanın farklı bulunması, şiddetli soğuk (don) veya sıcaklık, rüzgarın döndürücü etkisi gibi çeşitli nedenlerle meydana gelmektedir.
a. Çevre Çatlağı: Kesimden sonra kabukları soyulmuş bulunan ağaç gövdelerinde kuruma esnasında odunun yıllık halkalara teğet yönde daha fazla çalışması dolayısıyla çevrede ve liflere paralel yönde olmak üzere çok sayıda çevre çatlakları meydana gelmektedir. Derin çevre çatlakları kereste üretiminde tomruklardan kalın kapak tahtalarının çıkarılmasına ve dolayısıyla ana ürün kaybına neden olmaktadır. Küçük ve orta büyüklükteki çatlaklar kenar veya kapak tahtalarında bırakılmalıdır. Daha derin çatlaklar ise biçme hattında kalacak şekilde testereye verilmelidir.
b. Öz Çatlakları: Kesimden sonra ağaç gövdenin kuruması ve üç farklı yönde farklı çalışması dolayısıyla enine kesitlerden başlamak üzere özden itibaren çevreye doğru radyal yönde uzanan öz çatlakları meydana gelmektedir.

Tomrukların kullanış değerini düşürürler. Yaz kesimlerinde Kayın, Meşe, Kızılağaç, Okaliptüs’de bu olaya fazla rastlanmaktadır.
Bu tür çatlakların fazla ilerlemesi kereste verim ve kalitesini düşürür. Bu tip tomrukların biçilmesinde, en derin çatlak biçme hattında kalmalı veya biçme hattından daha geniş bir çatlak ise bir kalasta bırakılmalıdır
c. Halka Çatlağı: Bu tür çatlaklar halka şeklindedir. Yıllık halkaya paralel yönde uzanırlar. Özellikle Meşe ve Göknar’da rastlanırlar. Biçilmesinde küçük halka çatlakları mümkünse bir parçada bırakılmaya çalışılmalıdır.
d. Donma Sonucu Oluşan Çatlaklar: Özellikle Meşe, Karaağaç, Dişbudak, Kestane, Ceviz ve nadir olarak Kayın ve Göknar’da görülür. Genç ağaçlardan ziyade yaşlı ağaçlarda rastlanır. Ağaçta çatlama meydana geldiğinde silah sesine benzer bir patlama işitilmektedir. Çatlakların boyu bazen bir kaç metreyi bulmaktadır. Gövdenin dış tarafında dışarıya çıkık bir oluk teşkil eder.

2.7. Lif Kıvrıklığı (Spiral Liflilik): Bu olayda lifler ağaç gövdesi eksenine paralel olacak yerde, küçük veya büyük bir açı teşkil etmek suretiyle spiral şeklinde gövde etrafında dolanmaktadır. Spiral lifli tomruklarda kereste biçme sırasında düzgün lifli gövdelere nazaran çok daha fazla sayıda lifler meyilli olarak kesilip bölünmekte ve böylece biçilmiş malzemenin direnci azalmaktadır. Spiral liflilik malzemenin yarılma kabiliyetini de azaltmakta olup ayrıca yüzey işlemlerini de güçleştirmekte ve çeşitli kullanım yerlerinde işlenme yeteneğini etkilemektedir.

Fazla lif kıvrıklığına sahip tomruklardan elde edilen keresteler yapıda taşıyıcı elaman olarak kullanılmamalıdır. Bu tür tomruklardan elde edilen kerestelerin kalınlıkları 40 mm.’den az olmamalıdır. Aksi halde üretilen mal kolaylıkla çatlayarak parçalara ayrılabilir. Bunun dışında tomruk veya kerestelerin biçilmesinde kesiş yönünün lif yönüne paralel olması gerekirken meyilli bir şekilde kesilmesiyle oluşan diyagonal liflilik oluşumu görülebilir. Bu durum malzemede direncin düşmesine neden olur.

2.8. Kurt Yeniği ve Diğer Delikler: Bu tür tomruklardan elde edilen kerestelerde de kalite ve kantite randıman azalması görülmektedir. Tomrukta yüzeysel olarak böcek delikleri varsa prizma kesiş, derin böcek deliklerinde ise keskin kesiş metoduyla üretim yapılmalıdır.

2.9. Gövde Konikliği: Her tomrukta az yada çok koniklik vardır. Silindire yakın olan ve aşağıdan yukarıya doğru çıkıldıkça normal bir çap düşüşü (1 cm./m.) gösteren gövdelere dolgun veya silindirik gövde denmektedir. Bunun aksine gövdenin aşağıdan yukarıya doğru gidildikçe normalden daha fazla çap düşüşü gösteren tomruklara konik tomruk denmektedir. Kereste üretiminde verimi düşüren önemli bir faktördür. Konik tomruklardan elde edilen kerestenin direnç özellikleri, dolgun gövdelerden elde edilen kerestelere göre daha düşüktür. Gövde dolgunluğu bakımından en başta Göknar gelmekte, bunu sırasıyla Ladin ve Çam takip etmektedir.

2.10. Oluklu Gövde Oluşumu: Bazı ağaç gövdeleri enine kesitte daire şeklinden ayrılarak kaba, girintili, çıkıntılı ve çevrede oluklu bir durum almaktadır. Oluklu gövde oluşumu bazı ağaç türlerinde irsel olup örneğin Gürgen, Porsuk, Servi ve Karaağaç’da gövde enine kesitinde yıllık halkalar kaba dalgalı, girintili çıkıntılı ve gövde yüzeyi olukludur.

2.11. İki Özlülük: İki veya daha fazla sayıda özlü gövdelerin direnç özellikleri normal gövdelere göre farklı ve değeri düşük bulunmaktadır. Bu gibi gövdeler keresteyle biçilmesinde dağılırlar. Keskin kesişle yapılan üretimde küçük çap testere levhasına paralel olmalıdır. İki gövdenin birleşme noktasında üretilen iç kabuklu kereste tasnife alınmamalıdır.

Keskin kesiş yöntemiyle kereste üretilecekse, reaksiyon odunu bulunmayan oval enine kesite sahip tomruklarda, daha geniş tahta elde etmek için enine kesitin büyük çapı, testere levhasına paralel olmalıdır. Reaksiyon odunu oluşumu varsa, büyük çap testere levhasına dik olmalıdır. Yanları alınmış kereste üretmek için prizma kesiş yapılıyorsa, reaksiyon odunu bulunmayan oval enine kesitlere sahip tomrukların biçilmesinde, birinci kesişte küçük çap testereye paralel olmalıdır. Böylece elde edilen prizmadan keskin kenarlı daha geniş tahta üretmek mümkün olur. Reaksiyon odunu bulunan tomrukların prizma kesişle biçilmesinde, ilk kesişte büyük çap testereye paralel olmalıdır. Bu şekilde yapılan üretimlerde elde edilen her tahtada reaksiyon odunu oluşumu görülmez. Fazla miktarda eksantrik olarak gelişmiş gövdeler düşük değerli olup yıllık halka genişlikleri, ilkbahar ve yaz odunu genişlikleri düzensizdir.

2.12. Eksantrik Büyüme: Eksantriklik, özü enine kesitin merkezinde bulunan oval büyüme ve özün çevreye doğru kaçık olduğu reaksiyon odunu oluşumu olarak, iki şekilde görülmektedir. Her iki oluşuma göre, tomrukların şerit testere makinesinde biçilmesinde farklı yol izlenmelidir. İğne yapraklı ağaç tomruklarında görülen reaksiyon odununa “basınç odunu”, yapraklı ağaç tomruklarında görülen reaksiyon odunu oluşumuna ise “çekme odunu” denmektedir. Basınç odunu ihtiva eden tomruklardan mümkünse kalın keresteler biçilmelidir. Ayrıca bu tür tomrukların biçme öncesi tomruk arabasında tespit edilmesinde sıkıştırma işlemi hatasız taraftan yapılmalıdır. Yani öncelikle basınç odunu kısmı biçilmelidir. Çünkü basınç odunu kısmının sıkıştırma kancalarıyla tespit edilmesi zordur. Çekme odununa sahip tomrukların biçilmesinde testere levhası sıkışmakta ve testere dişleri, lifleri kesme yerine koparmaya meyillidir. Bunu önlemek için çekme odunu biçilmesinde her zaman iyi bilenmiş keskin testereler kullanılmalıdır.

2.13. Çeşitli Yaralar: Fırtına, kar, dolu, yıldırım gibi iklimsel faktörler yanında hayvanlar ile taşıma araçları ve insanların neden olduğu bir kısım yaralar tomrukta kaliteyi düşüren faktörlerdir.

3. SONUÇ Kerestenin kalite özellikleri üzerine, kalınlık farklılığı, yüzey pürüzlülüğü, eğri biçme ve ondülelilik gibi üretim kusurları yanında böcek deliği, renklenme, budak, çatlak, çürüklük ve lif kıvrıklığı gibi odun özelliklerine ait kusurların oranına göre üretilen kerestenin kalite sınıfı azalmaktadır. Odun özelliklerine ait kusurların oluşumu genelde tomruğun yetişme şartları yanında kesimden sonra ormanda yada fabrikada depolanması şartlarına bağlıdır. Her iki durumda da oluşan kusurların, kereste üretim aşamasında özellikle ana makine operatörleri tarafından, kontrol edilerek tanınması ve tomruk kusur yada özelliklerine göre yukarda belirtilen şekillerde biçilmesi kerestenin özelliklerini iyileştirmesi bakımından gereklidir.

Kesilmiş bir ağaç gövdesi üzerindeki halkaları çoğumuz biliyoruz. Bir ağacın yaşını belirlemek için öncelikle bu halkalardan yararlanırız. Aslında bu halkalar ağacın yaşı yanında daha birçok önemli bilgi barındırır.

Ağaç halkalarının varlığı mevsimlerle yakından ilişkilidir. Mevsimsel farklılıkların bulunduğu kuzey yarıkürede büyüme sürekli olmayıp, ilkbaharla birlikte hızlanır, yazın azalır. İşte bu büyüme hızı farklılğından dolayı ilkbaharda oluşan odun dokuları açık renkli, yazın oluşan odun dokuları ise koyu renkli halkalar şeklinde görülür. Bu durumda bir açık ve bir koyu renkli halka bir yıllık bir büyümeye karşılık gelir. Yıllık halkalar diye bilinen bu halkaların sayısı ağacın yaşını vermektedir.

Yıllık halkaların bize sunduğu bilgiler ağacın yaşı ile sınırlı değildir. Bu halkalar yardımıyla;

Arkeolojik kalıntıların tarihlenmesi
Geçmişte oluşan erozyon ve çökelim hızının belirlenmesi
Radyoaktif karbon yoluyla saptanan yaşların doğrulanması
Önemli orman zararlarının veya yangınların gerçekleştiği tarihlerin anlaşılması
Geçmişte yaşanan iklim değişikliklerinin ortaya konması mümkün olur…

Çok genel olarak yıllık büyüme halkalarının yardımıyla geçmişte yaşanmış tüm bu olayları belirlemeye çalışan bilim dalına Dendrokronoloji denmektedir. Yaşayan dikili haldeki bir ağacın yaşı Artım Burgusu denilen bir alet yardımıyla bulunur. Ormancılık çalışmalarındaki mühendislik esasları çerçevesinde yapılan ölçüm işlemlerinde bu alet çok işimize yaramaktadır. Bu artım burgusu; yaşı ölçülecek ağacın gövdesinin yerden 1.30 m yüksekliğindeki bölgesinde, ağacın gövdesine çevirmek suretiyle sokulur. Daha sonra halka kaşığı yardımı ile ağaca zarar vermeden bir yaş halkası çubuğu dışarıya çıkarılır. Ve bu çubuk üzerinden ağacın yıllık halkaları kolayca sayılır. Tabi bu işlemin daha birçok teknik ayrıntıları bulunmaktadır.

Bazı ağaç türlerinin çok uzun yıllar yaşayabildiğini biliyor musunuz? Dünyanın saptanmış en yaşlı ağacı Sierra-Nevada’nın (Kaliforniya-ABD) kuzeybatı yamaçlarında denizden 3275 m. yüksekte yetişmiş bir çam ağacıdır. (Pinus longaeva) 1963-1964 yıllarında yapılan tespitlerle bu ağacın yaklaşık 4900 yıllık olduğu anlaşılmıştı. Bu ağaç günümüzde ne yazık ki yaşamıyor, insanoğlu’nun acımasız testeresinden kurtulmayı başaramadı..

Ormanlar; ağaçlarla birlikte diğer bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalar gibi canlı varlıklarla toprak hava, su , ışık ve sıcaklık gibi fiziksel çevre faktörlerinin birlikte oluşturdukları karşılıklı ilişkiler dokusunu simgeleyen ekosistemler olup, dünya yaşamı için vazgeçilmezdirler…

– Ormanlar yaşantımızın her safhasında ihtiyaç duyduğumuz yapacak ve yakacak hammadde kaynağıdır. Bunun yanı sıra bitkisel nitelikli tohum, çiçek, kozalak vb. ile mineral nitelikli çakıl, kum vb.hammadde kaynaklarının bir kısmı da ormanlardan elde edilmektedir.

– Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar için doğal bir su kaynağıdır. Kar ve yağmur biçimindeki yağışı yapraklı, dalları, gövdesi ve kökleri ve tutarak sellerin ve taşkınların oluşmasını önler. Ayrıca yer altı sularının oluşmasına yardım eder.

– Ormanlar erozyonu önler. Ormanlar rüzgarın hızını azaltır, toprağı kökleri ile tutarak yağışların ve akarsuların toprağı taşımasını önler.

– Ormanlar, yaban hayatı ve av kaynaklarını koruru. Nesli tükenmekte olan hayvanların üretimi, korunması ve barınmasında koruma alanları oluşturur. Bu sahalar milyonlarca canlının yuvasıdır.

– Ormanlar bitki örtüsü ve toprak içerisinde büyük miktarda karbon depoladıklarından, ikim üzerinde olumlu etkiler yapar. Aşırı sıcaklıkları düzenler, bir ısı tamponu gibi görev yapar. Sıcağı soğuğu dengeler, yaz sıcaklığını azaltırken, kış sıcaklığını artırır, radyasyonu önler.

– Su buharını yoğunlaştırarak yağmur haline gelmesini sağlar. Rüzgar hızını azaltarak toprak ve kar savurmalarını ve rüzgarın kurutucu etkisini yok eder. Bu nedenle açık alanlara oranla ormanlarda gündüzler serin geceler ise sıcaktır.

– Ormanlar, eğelenme, dinlenme ve boş zamanları değerlendirme imkanı sağlar. Havası, suyu, doğal görünümleri ve sakin ortamı ile özellikle şehirlerde yaşayan insanları kendisine çeker. Bu yönüyle insanların beden ve ruh sağlığı üzerinde olumlu rol oynar.

– Yerleşim alanları çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü önlemesi ile insan sağlığı bakımından büyük önem taşır. Ormanların insan sağlığı üzerindeki bütün bu olumlu yararları nedeniyle büyük kentlerin çevresinde ormanlar yetiştirilmekte, dinlenme yerleri kurulmaktadır.

– Ormanlar, orman içinde ve dışında yaşayan insanlara çeşitli iş alanları sağlar, işsizliği önlemede etkin rol oynar, böylece köyden kente göçü azaltır.

– Ormanlar, ulusal savunma ve güvenlik bakımından da çok önemlidir. Askeri birliklerin savaş tesisleri ile araç ve gereçlerinin gizlenmesinde, savaş ekonomisi bakımından değer taşıyan reçine, katran ve tanenli maddelerin elde edilmesini sağlar,

– Ayrıca ormanlar barajların ekonomik ömrünü uzatır, doğal afetleri önler, ülke turizmine katkıda bulunur,

– Ormanlar, doğal güzellikleri ve sayılmayacak kadar çok faydalarıyla iyi baktığımız takdirde tükenmez bir doğal kaynaktır.

ORMANLARIN ÜLKEMİZİN EKONOMİSİNE KATKISI

Para ile ölçülen katkıları: Odun kökenli orman ürünleri üretimi, orman tali ürünleri üretimi, işlendirmeye katkısı, bölgeler arası gelişmişlik farkını azaltıcı etkisi, ödemeler dengesini olumlu yönde etkilemesi, mineral nitelikli katkıları, tarım, hayvancılık ve turizme olan katkılarıdır.

Para ile ölçülemeyen katkıları: İlkim, toprak su gibi doğal kaynakların korunması ve dengede tutulması, rüzgar ve kumul hareketlerine karşı önleyici perde görevi görmesi, su akışını düzenlemesi, yer altı ve yer üstü su kaynaklarının sürekliliğini sağlayarak çoraklaşmayı önlemesi, erozyonu önlemesi dolayısıyla tarım alanları ile barajların ekonomik ömrünü uzatması, çığ ve sel baskınlarını önlemesi halkın rekreasyon ihtiyaçlarını karşılaması, insan sağlığını olumlu yönde etkilemesi ve iş verimliliğini artırması ise para ile ölçülemeyen katkılardır.

Ülkemizde çok önemli bir sektör olan ormancılık ülke kalkınmasında “itici ve teşvik edici” stratejik bir rol oynar

Meslek:
KERESTE İMALATÇISI

Seviye: 3

Referans Kodu: 12UMS0192-3
Standardı Hazırlayan Kuruluş(lar): Ankara Sanayi Odası (ASO)
Standardı Doğrulayan Sektör Komitesi: MYK Ağaç İşleri, Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sektör Komitesi
MYK Yönetim Kurulu Onay Tarih/ Sayı:
18.01.2012 Tarih ve 2012/08 Sayılı Karar
Resmi Gazete Tarih/Sayı: 21/3/2012 – 28240 (Mükerrer)
Revizyon No: 00

TERİMLER, SİMGELER VE KISALTMALAR

ÇAPRAZ: Biçme aşamasında testere lamasının sıkışmasını önlemek için dişlerin sağa sola bükülmesi veya diş uçlarının şişirilmesi ile yapılan işlemi,

EĞRİLİK: Ağaç gövdesinin doğrusallıktan saparak herhangi bir yöne yönlenmesini,

EKSTRAKTİF: Ağacın yapısı içinde bulunan tanenler, lignanlar, flavonoidler gibi polar maddeleri veya terpenler, yağ asitleri, reçine asitleri, mumlar ve alkoller gibi nonpolar maddeleri,

EMİSYON: Gaz ya da gaz ve partikül (toz, talaş) karışımlarının atmosfere verilmesini,

FORKLİFT: İstiflerin ve tomrukların bir noktadan bir noktaya taşınmasında kullanılan çatallı makineyi,

ISCO: Uluslararası Meslek Standartları Sınıflandırması’nı,

İSG: İş Sağlığı ve Güvenliği’ni,

KAÇIK ÖZ: Tomruk en kesitinde özün merkezden sapmasını,

KERESTE: Tomruğun boyuna yönde biçilmesiyle elde edilen prizmatik ahşap malzemeyi,

KKD (Kişisel Koruyucu Donanım): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları,

KONİKLİK: Ağaçlarda kökten uca doğru çap azalışı,

LİF KIVRIKLIĞI: Liflerin ağaç gövdesi boyunca doğrusallıktan sapması, küçük veya büyük bir açı teşkil etmek suretiyle, spiral şeklinde gövde etrafında toplanmasını,

METAL DEDEKTÖRÜ: Tomruğun içerisinde bulunan metallerin tespit edilmesinde kullanılan aleti,

MOTORLU ZİNCİR TESTERE: Tahriğini motordan alan ve bir lama üzerine yerleştirilmiş zincirle kesim yapan kesim makinesini,

PALET: Üzerine kerestelerin istiflendiği transpalet ve forklift ile taşımalarda kullanılan altlığı,

PARALEL BİÇME: Tomruğun boyuna yönünde birbirine paralel kesim hatlarıyla biçilmesini,

PRİZMA BİÇME: Tomruğun kapak tahtaları düşürüldükten sonra ortaya çıkan prizmanın boyuna yönde birbirine paralel kesim hatlarında biçilmesini,

RİSK: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,

ŞİŞİRME / EZME : Testere diş uçlarının ezilerek genişletilmesini,

TEHLİKE: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,

TOMRUK SAHASI: Kereste tesislerinde biçme işlemine tabi tutulacak tomrukların geçici olarak depolandığı alanı,

TOMRUK BİÇME PLANI: Verimlilik ilkeleri dahilinde en az fire verilecek şekilde tomruğun en kesitinin neresinden, hangi ölçüde kereste alınacağını gösteren biçme modelini,

TOMRUK: Çapı en az 19 cm boyu en az 150 cm olan yuvarlak odunu,

TRANSPALET: Elle kontrol edilen ve paletli istiflerin taşınmasında kullanılan hidrolik çatallı taşıma aracını,

YILLIK HALKA: Ağaç gövdesine her yıl eklenen yeni odun kısmını

ifade eder.

1.GİRİŞ

Kereste İmalatçısı (Seviye 3) ulusal meslek standardı 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu ile anılan Kanun uyarınca çıkartılan “Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” ve “Mesleki Yeterlilik Kurumu Sektör Komitelerinin Kuruluş, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre MYK’nın görevlendirdiği Ankara Sanayi Odası tarafından hazırlanmıştır.

Kereste İmalatçısı (Seviye 3) ulusal meslek standardı, sektördeki ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak değerlendirilmiş, MYK Ağaç İşleri, Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sektör Komitesi tarafından incelendikten sonra MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıştır.

rak, doğru, zamanında ve istenilen kalitede yapılmasından sorumludur. İşlemlerin yapılmasında iş talimatlarına uygun olarak çalışır. Kereste imalatı süreci içerisinde yaptığı işlemlerde kullanılan makine ve aletlerin verimli çalışması için bakım, ayar ve basit onarım faaliyetlerinden sorumludur.

1.2. Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri

ISCO 08: 7521 (Ağaç İşleyiciler)

1.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler

2872 sayılı Çevre Kanunu

4857 sayılı İş Kanunu

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Çevre Denetim Yönetmeliği
Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği
Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Gürültü Yönetmeliği
Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği
İlkyardım Yönetmeliği
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik
Makina Emniyeti Yönetmeliği
Titreşim Yönetmeliği

Ayrıca, iş sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan diğer mevzuat, kanun, tüzük ve yönetmeliklere uyulması ve konu ile ilgili risk analizi yapılması esastır.

1.4. Meslek ile İlgili Diğer Mevzuat

Mesleğe ilişkin diğer mevzuat bulunmamaktadır.

1.5. Çalışma Ortamı ve Koşulları

Kereste üretimi kısmen açık kısmen kapalı kereste üretim tesislerinde yapılmaktadır. Gürültü, titreşim, çamur, toz, koku, yüksek sıcaklık, aşırı soğuk, kaygan zemin ve yağmur-kar-dolu gibi iklimsel etkiler çalışma ortamı ile ilgili olumsuzluklardır. Kereste İmalatçısı (Seviye 3), çalışma alanında faaliyetlerini yürütürken uygun kişisel koruyucu donanımları kullanır. Mesleğin icrası esnasında iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini gerektiren kaza ve yaralanma riskleri bulunmaktadır.

1.6. Mesleğe İlişkin Diğer Gereklilikler

Kereste İmalatçısı’nın “Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışacaklara Ait İşe Giriş veya Periyodik Muayene Formu” raporuna sahip olması gerekir.
3.2.Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman

1. Anahtar takımı
2. Arabalı şerit testere makinesi
3. Bileme makine ve aletleri
4. Boy ölçülendirme makinesi
5. Çaprazlama / şişirme makine ve aletleri
6. Çoklu dilme makinesi
7. Forklift
8. İlkyardım kiti
9. İstif çıtaları
10. Kişisel koruyucu donanım (iş elbisesi, iş ayakkabısı, çelik eldiven, baret, gaz maskesi, toz maskesi, koruyucu gözlük, kulaklık vb.)
11. Kesici şerit testereler
12. Manivela demiri
13. Mazot
14. Metal dedektörü
15. Motorlu zincir testere makinesi
16. Ölçme ve markalama aletleri (kalem, ahşap ve şerit metre, kumpas, pergel vb.)
17. Palet
18. Temel el aletleri
19. Tomruk
20. Tomruk yükleme makinesi
21. Transpalet
22. Uyarı işaret ve levhaları
23. Yağ ve yağdanlık
24. Yangın söndürücü
25. Yarma şerit testere makinesi

3.3.Bilgi ve Beceriler

1. Acil durum bilgisi
2. Ağaç yapısal özellikleri bilgisi
3. Araç, gereç ve ekipman bilgisi
4. Çevre koruma standartları bilgisi
5. Ekip içinde çalışma yeteneği
6. El aletlerini kullanma bilgisi
7. El-göz koordinasyon yeteneği
8. İlk yardım bilgisi
9. İş sağlığı ve güvenliği bilgisi
10. İşyeri çalışma prosedürleri bilgisi
11. Kalite kontrol prensipleri bilgisi
12. Kereste biçme teknikleri bilgisi
13. Kereste üretimi makine ve aletleri kullanma bilgi ve becerisi
14. Kullandığı makinelerin basit arızalarını giderebilme bilgisi
15. Kullanılan kesici aletlerin bakımını yapabilme bilgisi
16. Mesleğe ilişkin yasal düzenlemeler bilgisi
17. Mesleki terim bilgisi
18. Öğrenme ve öğrendiğini aktarabilme yeteneği
19. Standart ölçüler bilgisi
20. Teknik resim okuma bilgisi
21. Temel çalışma mevzuatı bilgisi
22. Temel matematik bilgisi
23. Tomruk kesim planı okuma bilgisi
24. Yangına müdahale teknikleri ve yangın söndürücüleri kullanma bilgisi
25. Yazılı ve sözlü iletişim yeteneği
26. Zamanı iyi kullanma becerisi

3.4. Tutum ve Davranışlar

1. Acil ve stresli durumlarda soğukkanlı ve sakin olmak
2. Amirlerine doğru ve zamanında bilgi aktarmak
3. Çalışma donanımı ve makinelerinin durumunu dikkatle denetlemek
4. Çalışma zamanını iş emrine uygun şekilde etkili ve verimli kullanmak
5. Çevre, kalite ve İSG mevzuatında yer alan düzenlemeleri benimsemek
6. Ekip içinde uyumlu çalışmak
7. Gerekli ve acil durumlarda donanımın çalışmasını durdurmak
8. İşletme kaynaklarının kullanımı ve geri kazanım konusunda duyarlı olmak
9. İşyeri hiyerarşi ilişkisine saygı göstermek
10. İşyerine ait araç ve gereçlerin kullanımına özen göstermek
11. Kendisinin ve diğer kişilerin güvenliğini gözetmek
12. Risk faktörleri konusunda duyarlı olmak
13. Sorumluluklarını bilmek ve zamanında yerine getirmek
14. Tehlike faktörleri konusunda duyarlı olmak
15. Tehlikeli durumlarda ilgilileri bilgilendirmek
16. Tehlikeli durumları dikkatle algılayıp değerlendirmek
17. Temizlik, düzen ve işyeri tertibine özen göstermek
18. Yenilikçi olmak ve mesleki gelişmelere açık olmak

4. ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE BELGELENDİRME

Kereste İmalatçısı (Seviye 3) meslek standardını esas alan ulusal yeterliliklere göre belgelendirme amacıyla yapılacak ölçme ve değerlendirme, gerekli şartların sağlandığı ölçme ve değerlendirme merkezlerinde yazılı ve/veya sözlü teorik ve uygulamalı olarak gerçekleştirilecektir.

Ölçme ve değerlendirme yöntemi ile uygulama esasları bu meslek standardına göre hazırlanacak ulusal yeterliliklerde detaylandırılır. Ölçme ve değerlendirme ile belgelendirmeye ilişkin işlemler Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür.